Kijktip van Hanan: When They See Us

Hanan Challouki (Expert Inclusieve Communicatie): "Iets dat echt iedereen gezien moet hebben? ‘When They See Us’, een mini-serie op Netflix. De serie vertelt het verhaal van ‘The Central Park Four’ die onterecht beschuldigd werden van verkrachting en medeplichtigheid aan verkrachting. De serie is gebaseerd op een waargebeurd verhaal. Je kan de krantenartikelen van de zaak nog overal vinden. Die 4 jongens komen terecht in een rechtszaak waar ze in de eerste plaats nooit hadden moeten zitten, gewoon omdat het systeem op die manier functioneert. Hun levens werden volledig van hun afgenomen. Het is een enorm tragisch verhaal."

"Ik denk dat de serie een confrontatie is met de werkelijkheid. Het laat zien hoe er bepaalde ingebouwde mechanismen zijn die er voor zorgen dat systematische ongelijkheid in onze samenleving in stand wordt gehouden. ‘When They See Us’ heeft me ongelofelijk hard geraakt. Wekenlang ben ik eigenlijk met de serie bezig geweest en met heel wat mensen ben ik erover in gesprek gegaan." 

"Omdat ik rond thema’s als diversiteit en inclusie werk, weet ik hoe ongelijk onze samenleving kan zijn. Deze serie kan zeker een eye-opener zijn voor zij die zich hier nog niet bewust van zijn. Ik denk dat de serie juist daarom zo onmisbaar is."

Kijktip van Karen: The hate u give

Karen Van Asbroeck (studente Communicatie Management - stagiaire bij beeldvorming in Atlas): "Het werk dat voor mij onmisbaar is, is de film ‘The hate u give’.  De film, gebaseerd op een boek, gaat over een jong meisje Starr. Ze zit vast tussen twee verschillende werelden, enerzijds de arme zwarte wereld, anderzijds de rijke, witte omgeving waar ze naar school gaat. Wanneer haar beste vriend Khalil voor haar ogen wordt doodgeschoten door een politieagent, kan Starr de balans tussen haar twee werelden niet meer vinden."

"De film/het boek is zeker een goed hulpmiddel om je te scholen op vlak van discriminatie en racisme. Het geeft een duidelijk beeld van de impact die ongelijkheid en in dit geval politiegeweld, kan hebben op de zwarte bevolking. Daarnaast geeft het ook duidelijk weer hoe structurele racisme diep in de samenleving geworteld zit en hoe Black Lives Matter wordt behandeld als een hype."

"Voor mij is het persoonlijk ook heel waardevol. Ik herken mezelf heel hard in Starr. Ze zit vast tussen twee identiteiten. Op school probeert ze zo veel mogelijk het gedrag, de kledij en de houding van haar witte klasgenoten te spiegelen waardoor ze haar ware zwarte identiteit uit het oog verliest. Ik ging vroeger ook naar een witte school en ik besef nu dat ik er zo graag wilde bijhoren en alles deed om zo wit mogelijk te lijken. Ik wrong me in allerlei bochten, maar uiteindelijk ben ik de zwarte Karen, zoals iedereen mij kent en dat is oké."

Leestip van Suzanne: Waarom ik niet meer met witte mensen over racisme praat 

Suzanne Meynen (beeldvormer bij Atlas, integratie & inburgering): "Mijn tip is een boek met een controversiële titel. 'Waarom ik niet meer met witte mensen over racisme praat' van Reni Eddo-Lodge. Voor veel mensen is die titel al genoeg om het boek niet te willen lezen. Ze voelen zich uitgesloten door de titel, beledigd. Maar juist daarom moet je het boek lezen."

"Het is een krachtig boek om je meer te kunnen inleven hoe is het om als persoon van kleur door het leven te gaan. Al in het eerste hoofdstuk weerlegt ze de titel en laat ze je begrijpen waarom het soms zo moeilijk is om te praten met witte mensen over racisme. De feiten en statistieken spelen zich af in Groot-Brittannië, het thuisland van Reni. Maar het zou evengoed in Vlaanderen kunnen zijn."

"Het boek is geen aanval, het heeft niet als doel om je als wit persoon schuldig te doen voelen. Racisme is voor veel witte mensen een benauwend onderwerp, omdat we in onze samenleving het begrip racisme zien als een groot kwaad. En wij zijn toch niet allemaal slecht?"

"Zoals Reni zegt, dit gaat niet over goede en slechte mensen. Het gaat over een systeem, onzichtbaar voor die mensen die er geen nadeel van ondervinden.  Na het lezen van dit begrijp je de titel beter. En heb je zelf meer houvast om wél het gesprek over racisme aan te gaan."

Kijktip van Orlando: I Am Not Your Negro

Orlando Verde (Stafmedewerker KifKif): "Ik raad ‘I Am Not Your Negro’ aan. Dit is een film van Raoul Peck over James Baldwin en de historische strijd van Afro-Amerikanen in de Verenigde Staten. Het is niet alleen een geweldig straffe film, maar ook een treffende beschrijving van een complex conflict dat ook herkenbaar en relevant is voor onze context."

"De wijsheid in de woorden in de film geeft ons een idee van hoe intelligent de strijders waren, en hoe groot het probleem is. Het is ook een zeldzaam trotse beschrijving van een gemeenschap, die ons tegelijk herinnert hoe belangrijk de rol is van beeldvorming in de dynamiek van racisme en discriminatie. De film maakt duidelijk wat er structureel is aan racisme en nodigt ons uit om in te zien wat onze rol is in die strijd."

"De film is een goed vertrekpunt, een uitnodiging om meer te leren over de mensen die in beeld komen en hun strijd. Wat dit werk voor mij betekent? Persoonlijk voelde ik ook het belang van wat we doen bij KifKif, het belang van kwalitatief werk, van werk dat voldoet aan kwaliteitsnormen die we voor onszelf definiëren. Ik heb het niet alleen over de intelligentie in het werk van Baldwin, ook over een film die jarenlang in elkaar werd gepuzzeld tot het zo goed als perfect werd. Streven naar kwaliteit als bijdrage aan de strijd."

Leestip van Mariam: Hallo witte mensen 

Mariam El Osri (procesbegeleider rond diversiteit bij Atlas): "Mijn leestip is het boek “Hallo witte mensen” van Anousha Nzume. Een boek dat voor mij zo herkenbaar is en met momenten ook confronterend. Ze duidt aan de hand van persoonlijke ervaringen moeilijke thema’s  in het debat rond racisme. Op een heel toegankelijke en humoristische manier geeft ze uitleg én linkt ze naar deskundigen en andere publicaties. Het is haar manier om in dialoog te gaan met vooral witte mensen om gevoeligheden en verantwoordelijkheden aan te kaarten en te komen tot inzichten bij de lezer."

"Waarom vinden mensen het moeilijk om over racisme te praten? Hoe komt het dat de ene persoon er wel over wilt praten en de ander niet? Je inlezen in deze materie is een belangrijke stap voor iedereen. Om te begrijpen hoe racisme is ontstaan, hoe deze tot uiting komt en hoe ze nog steeds bestaat ook al spreken we van een superdiverse samenleving. En het allerbelangrijkste: wat kan jij eraan doen?  Zo moeten mensen die racisme ervaren niet de verantwoordelijkheid dragen of krijgen om anderen te onderwijzen."

"Leren en inzichten vergaren over racisme en de effecten op individu en samenleving is een noodzakelijk proces voor ons allen. Niet alleen voor witte mensen maar ook voor mensen van kleur. Het is een thema dat mij nauw aan het hart ligt en waar ik de “luxe” heb om me professioneel mee bezig te houden. Maar ook ik leer constant bij, en leer dat mijn fouten in het verleden mij nu niet definiëren. Zolang ik bereid ben om te luisteren en mezelf en mijn handelen kritisch in vraag stel en er uit leer." 

Leestip van Seckou: Witte onschuld 

Seckou Ouologuem (Antwerpse stadsdichter): "Iedereen die bewuster wil worden over racisme moet het boek ‘Witte Onschuld’ van Gloria Wekker gelezen hebben. De schrijfster focust in haar boek op structureel racisme en hoe de huidige Nederlandse samenleving en de identiteit van de witte Nederlander rechtstreeks verbonden is met het koloniaal verleden van het land." 

"Het boek is heel confronterend en dat is juist goed. Het is ongelofelijk belangrijk dat mensen zich scholen zodat het gesprek tenminste gehouden kan worden. Het is soms een oncomfortabel gesprek maar dat mag je niet tegenhouden. Laat je niet stoppen door fragiliteit." 

Kijktip van Sarah: Kinderen van de kolonie

Sarah Logtman (studente Journalistiek – stagiaire bij beeldvorming in Atlas): "Vorig jaar zag ik de documentaire ‘Kinderen van de kolonie’. Deze zesdelige documentaire baant zich aan de hand van de getuigenissen van Congolezen, oud-kolonialen en experten een weg door de geschiedenis van het Afrikaanse land. De eerste vier afleveringen hebben het voornamelijk over de geschiedenis van Congo als privé-kolonie en als eigendom van de Belgische staat."

"Bij het kijken stond ik vaak stil bij hoe weinig van deze informatie we op de schoolbanken hadden geleerd. Het wordt tijd dat er in ons schoolsysteem plaats wordt gemaakt voor dit deel van de geschiedenis. Omdat het een belangrijk verhaal is in onze vaderlandse historie en bovendien voor veel Belgen een belangrijk onderdeel is van hun persoonlijke (familie)geschiedenis."

"Waarom is er in de lessen  wel voldoende plaats voor de Koude Oorlog, maar komen we amper iets te weten over ons koloniaal verleden en wat er destijds allemaal in Congo is gebeurd?"

"De twee laatste afleveringen hebben me enorm hard geraakt. In die afleveringen wordt er gewerkt rond de mythes over het koloniaal verleden. Hoe het beeld van Congo als modelkolonie, de beschavingsmythe en de cultus rond Leopold II decennia lang in stand werd gehouden en de Congolese levens die het verwoest heeft. Deze documentaire heeft de kracht om mensen wakker te schudden. Wat een belangrijk werk."

Podcasts
Ben je meer iemand die al luisterend wil bijleren over deze thema’s? Beluister dan zeker de volgende podcasts:
•    Koffie met KifKif: De dagelijkse realiteit van racisme – Naima Cherkaoui
•    De wereld van Sofie: Racisme bij ons
•    Zwijgen is geen optie: Racisme dient een doel – Olivia Rutazibwa
•    Wat je niet leert: Special: onbewust racisme
•    Geschiedenis voor herbeginners: 4.1 – Kolonialisme – Wat was de rol van Leopold II in de Congolese geschiedenis

Sarah Logtman schreef dit artikel tijdens haar stage bij Atlas