Overslaan en naar de inhoud gaan

logo

Heleen van team STV en vertaler Pieter

6 augustus 2020 | Deel

Coronacommunicatie toegankelijk maken voor iedereen. Deel 3: Heleen en Pieter als dispatcher en vertaler

De afgelopen maanden werkte Atlas Antwerpen samen met verschillende diensten aan audioboodschappen in verschillende talen rond de maatregelen tegen corona. Iedere week maken we in deze reeks kennis met een onmisbare schakel in het maken van deze audioboodschappen. Deze keer zijn Heleen en Pieter aan de beurt. Heleen coördineert de dienst sociaal tolken en vertalen bij atlas Antwerpen. Het team regelt de vraag en aanbod sociaal tolken en vertalen voor organisaties uit de openbare en welzijnssector. Pieter is halftijds verbonden aan de KU Leuven waar hij Russische Literatuur doceert en vertalers en tolken Russisch-Nederlands opleidt. Voor Atlas Antwerpen vertaalt hij de maatregelen rond corona in het Russisch.

Heeft corona voor veel extra werk gezorgd?

Heleen: “We hebben in de eerste golf al meer dan 32 vertaalopdrachten opgeleverd, telkens in 11 tot 14 talen. Ik heb dat natuurlijk niet allemaal zelf gedaan. Het is mega teamwork. Er zijn 14 vertalers die standby staan van ’s ochtends tot ’s avond en in het weekend. Onze groep vertalers leveren een waardevolle bijdrage aan deze grote maatschappelijke uitdaging. Voor velen is dat de drive waarom ze sociaal vertaler of sociaal tolk zijn.”

Pieter: “De grootste uitdaging rond het vertaalwerk, is er tijd voor kunnen maken. De deadlines van de vertaalopdrachten zijn in de coronacrisis bijzonder strak, ze voelen bijna aan als een stropdas. En dat terwijl ik nog een andere deeltijdse baan heb, en mijn 3 allerschattigste dochtertjes veel aandacht vragen.”

Waarom is het belangrijk om meertalig te communiceren rond corona?

Heleen: “Het kennen, begrijpen en toepassen van de regels rond hygiëne, social distancing en bescherming zijn fundamenteel om de besmettingscurve te doen afzwakken. Het is in het belang van de hele samenleving en ieders gezondheid dat deze cruciale informatie tot bij iedereen komt.  Met verschillende partners bundelen we expertise en krachten om ook moeilijk bereikbare doelgroepen te bereiken. Meertalige informatie is hier belangrijk, maar ook eenvoudig Nederlands & Frans, gebarentaal… we werken over de taalgrenzen heen, met Vlaamse, Waalse, Brusselse en Federale partners. We zetten ook in op audio om belangrijke informatie nog breder te verspreiden bij bijvoorbeeld kleinere taalgroepen, of in talen die geen schrift kennen. Audio is ook een medium dat soms meer toegang vindt dan schriftelijke dragers, wat ook een belangrijk aandachtspunt is als je ook kwetsbare groepen maximaal wil bereiken. ”

Pieter: “Om het coronavirus een toontje lager te laten zingen, moet iedereen de maatregelen zo goed mogelijk respecteren. Dat is niet evident, want ze zijn best ingewikkeld en veranderen voortdurend. Vertalingen zijn een hulpmiddel om de barrière te verlagen voor wie het Nederlands niet machtig is, en vergroten de kans dat iedereen op dezelfde lijn zit. Het is ook sympathiek om anderstalige burgers te informeren in een taal die ze goed beheersen. Voor de volksgezondheid is het daarnaast mooi meegenomen dat ik door de maatregelen te vertalen, er ook zelf van op de hoogte ben.”

Hoe pak je een vertaling van de coronamaatregelen aan?

Pieter: “Hoe het vertaalproces precies verloopt, hangt af van verschillende factoren. De meest doorslaggevende factor is de brontekst. Alles begint met een grondige analyse van de brontekst, of het nu een affiche is, of een filmpje. Belangrijk is daarbij niet alleen dat je achterhaalt wat de boodschap is, maar ook hoe die precies verpakt is, hoe de verpakking de boodschap beïnvloedt (eigenlijk is de verpakking deel van de boodschap), en voor wie de vertaling bestemd zal zijn."

"Bij informatieve teksten voor de sociale sector valt de brontekstanalyse nogal mee. Een opsomming van de nieuwste coronamaatregelen is natuurlijk geen roman van Tolstoj. De teksten zijn rechttoe rechtaan, de zinsconstructies eenvoudig,  zonder versieringen. Het is uiteraard de bedoeling dat je de schrijfstijl niet opkrikt, maar even toegankelijk houdt. Soms moet je daarvoor als vertaler een natuurlijke neiging onderdrukken."

"Tegelijkertijd moet je rekening houden met wat gangbaar is in gelijkaardige teksten in de doeltaal in kwestie. Volgens het Groot woordenboek Nederlands-Frans van Van Dale is ‘een mondmasker’ in het Frans ‘un masque antiseptique’, volgens Google Translate is het ‘un masque buccal’, maar Franse brochures over het coronavirus hebben het gewoon over ‘un masque’. Je doet er dus goed aan om je vertrouwd te maken met parallelle teksten in de doeltaal."