Overslaan en naar de inhoud gaan

logo

Issa speelt de kora

copyright Atlas

3 juni 2022 | Deel

'Ik wil de Afrikaanse ritmes doorgeven aan de volgende generatie.'

Issa en Anna leerden elkaar kennen in Dakar. Enkele maanden geleden kwamen ze samen naar België. Voor de Nederlandse Anna en Senegalese Issa is België een goede middenweg. Ze genieten van nieuwe plekken te leren kennen. En Issa is op zoek naar een groter platform voor zijn kunst: muziek.

Issa: ‘In Senegal werkte ik bij het Internationaal Ballet en Theatergezelschap. We traden veel op, ook in het buitenland om de cultuur van Senegal te promoten. We reisden samen met de president. Je krijgt een bepaalde status als je in dat gezelschap mag spelen. Je moet veel instrumenten kunnen spelen, ook traditionele instrumenten. Ik speel djembé, fluit en verschillende percussie-instrumenten. En nu leer ik de kora spelen. In Senegal kan je beter niet met mij over straat lopen als je gehaast bent. Dan is het overal van “Issa, Issa! Speel iets voor ons!”’

Anna: ‘Muziek speelt een grote rol in het Senegalese leven. Overal op straat zijn er feesten, mensen hebben vaak een instrument bij. Ik organiseerde met vrienden avonden rond storytelling, slam en live muziek. En zo leerde ik Issa kennen.’

Wat betekent muziek voor jou, Issa?

Issa: ‘Muziek is alles, alles is muziek. In alle geluiden die je hoort zit een ritme. Waar andere mensen misschien geluid of lawaai horen, hoor ik muziek. In de regen, de wind, de geluiden van de tram, de mensen die praten op straat, … Overal zijn er melodieën. Ik heb mijn instrumenten bij me, ik moet heel de dag oefenen, spelen, de muziek horen. Ik kom uit een griot-familie waar muziek ook een belangrijke rol speelt. Griots zijn erg belangrijk in Senegal. Dat zijn wijzen, mensen die alles weten over de geschiedenis van het land en de bewoners. Een griot kan je alles vertellen over je grootouders en in je verleden kijken. Zij zijn aanwezig bij de belangrijkste momenten zoals huwelijken. Door een griot kan je zelfvertrouwen krijgen, leer je jezelf beter kennen. Het wordt doorgegeven van generatie op generatie. Als jij uit Senegal komt en je vertelt mij je naam, kan ik je zeggen wie je voorouders zijn. Griots kunnen overal leven. Ook al spreken we een andere taal, als we samen muziek spelen begrijpen we elkaar. Muziek kent geen grenzen, het is een internationale taal. Het gaat over liefde, over verdriet, over het leven.’ 

Issa speelt de kora, Anna kijkt toe

copyright Atlas

Hoe is het om nu hier te wonen in een nieuwe cultuur?

Anna: ‘Ik ben al lang weg uit Nederland, dus voor mij was het ook weer een beetje wennen. In Senegal is het zo vanzelfsprekend om snel connecties te maken met mensen, zeker via de muziek. Hier gebeurd dat minder snel. Mensen zijn vaak nogal gereserveerd, afwachtend.’

Issa: ‘Ja, het gereserveerde is voor mij echt nieuw. Ik ben naar hier gekomen omdat ik een internationaal platform zoek voor mijn muziek. Met het Theatergezelschap heb ik al over heel de wereld gespeeld, maar toch is er internationaal niet zo veel aandacht voor muzikanten in Senegal. In Europa komen er meer culturen samen, kan je invloeden vinden van overal. Ik wil hier nieuwe muzikanten leren kennen, nieuwe ritmes leren, grotere podia vinden. Maar, ik moet nog wennen aan de andere manier van spelen.'

'De basis van jazz komt uit Afrika. Het zijn zwarte mensen die het ritme hebben meegenomen en zo jazz hebben gecreëerd. Maar hier wordt op een andere manier jazz gespeeld. Als er een optreden is in Senegal, kan ik gewoon mee op het podium oplopen en meespelen. Als je iemand met een instrument ziet, dan vraag je die om mee te spelen. Hier spelen mensen vaak hun vaste repertoire. Er is een programmatie, er is weinig plek voor het onverwachtse.’

Anna: ‘Het was voor ons weer jammer om te zien dat in sommige jazzcafés er voornamelijk witte mannen spelen. Er is ook niet meteen een manier om daar dan bij te komen. Ook al ben je een professionele muzikant met enorm veel kennis van instrumenten die je hier niet vaak tegenkomt, in de klassieke jazz scene kan het er nogal star aan toegaan. De jazz is  strakker en ingestudeerd. Er is niet veel variatie, terwijl dat juist het hart van jazz is.’

Issa: ‘We voelen dat er een scheiding is met de mensen op straat en wat er op een podium gebeurd. Er is een scheiding tussen wit en zwart, tussen Europees en Afrikaans. We zijn nog op zoek om door die scheiding heen te komen. In de Senegalese cultuur maakt het niet uit als iemand nog niet zo goed kan spelen. Het gaat erom elkaar te inspireren, generaties samen te brengen, kennis over te dragen. In Senegal gaat het om het proces, in België meer om het resultaat. 

Wat hoop je hier te bereiken, hoe zie je hier de toekomst?

Issa: ‘Ik wil sowieso graag snel beginnen aan de Nederlandse lessen. Ik hou van talen, dus ik kijk er wel naar uit. Het is een moeilijke ervaring om van ‘nul’ te beginnen, om je netwerk hier nog te moeten opbouwen. In Senegal heb ik veel bekendheid, ik heb al met veel muzikanten van over heel de wereld kunnen samenwerken. Maar het genre dat vooral populair is in Senegal is Mbalax. Dat is tof, maar niet mijn genre.'

'Ik hoop hier een groter platform te kunnen creëren voor mijn muziek. Hier is veel diversiteit. Ik hoop dat diverse karakter meer op het podium tegen te komen. Maar kijk, zelfs al ben ik hier nog maar een paar maanden, ik heb al nieuwe mensen leren kennen. Ik werk al samen met Rataplan, Fameus, met Stadscanvas… Ik werk voor mijn jazzband, Ndoumbelane Jazz , samen met muzikanten uit Brussel, technisch zeer sterke muzikanten. Zij zijn nieuwsgierig naar de ritmes die ik ken, naar de voor hen onbekende instrumenten. Ik heb hier ook al op enkele podia kunnen staan en binnenkort kom ik naar Atlas op het plein. Ja, mensen zijn hier wat meer gereserveerd, maar ik denk dat het met de tijd wel zal komen. Dan zal de connectie die de mensen hier hebben met mijn muziek misschien zelfs nog sterker zijn. Ik droom ervan om muzieklessen te geven aan jonge mensen, om de Afrikaanse ritmes te kunnen bewaren en door te geven. We zullen zien wat de toekomst brengt. De muziek zal ons leiden.’