Ook als meningen verschillen, kun je vrienden blijven

‘In het begin keken we vooral naar waarom je voor of tegen een stelling was.’ Ghyferno Halfhide (17) deed met zijn klas van het Stedelijk Lyceum Quellin mee aan DeBattle, een serie debatteersessies die Atlas organiseert. ‘Gelovigen droegen argumenten aan die met hun geloof te maken hadden, ik noemde wetenschappelijke feiten. Dan begonnen zij weer over het geloof en op dat punt stopt het meestal. Dan komen we niet echt verder. Tijdens DeBattle leerden we te kijken naar het gemeenschappelijke in ons denken.’

Een DeBattleserie bestaat uit vijf sessies, met telkens een deel theorie en een deel praktijk. Projectmedewerker Sam Mampaey: ‘Wij leren de leerlingen zichzelf en hun tegenpartij zoveel mogelijk vragen te stellen. Dit doen we via de tien DeBattle-vragen. Bijvoorbeeld: Hoe kom je tot je argument en hoe komt de tegenpartij tot zijn argument? Wat is niet onderhandelbaar voor beide partijen? Waar ligt een mogelijkheid voor een compromis?  We moedigen leerlingen aan zich bewust te worden van hun eigen referentiekader en dat van de tegenpartij. Zo proberen we de ander, maar ook onszelf te begrijpen. Als het even lukt, komen we ook tot een compromis.’

Stiller dan vroeger

Hoewel hij al van discussiëren hield vóór hij met DeBattle meedeed, heeft Ghyferno wel wat nieuwe dingen geleerd. ‘Ik heb geleerd dat het beter is om eerst te luisteren naar wat de ander eigenlijk bedoelt dan in één keer al je argumenten te geven. Door te luisteren kun je een ‘geheim wapen’ verkrijgen waardoor de tegenstander niets meer te zeggen heeft.’ 

Nu luistert Ghyferno meer dan hij spreekt. ‘Eigenlijk ben ik nu degene die stil is, in plaats van degene die de leiding neemt en heel veel praat. Dat komt deels door DeBattle, maar zeker ook omdat ik ouder ben geworden. Pas wanneer de ander uitgepraat is, geef ik mijn argumenten.’

DeBattle werkt volgens drie uitgangspunten: ‘dialoog en compromis zijn mogelijk en nodig’, ‘diversiteit is een realiteit, ook in meningen’ en ‘wederzijds respect’. Ook als we verschillende meningen hebben, kunnen we vrienden blijven, is de DeBattle-filosofie. Het doel is niet ‘je gelijk halen’, maar samenleven in diversiteit. De ander en jezelf beter leren kennen, kritisch denken over je eigen mening en die van anderen. Naast de verschillen ook de gelijkenissen zien en vanuit dialoog tot een leefbaar compromis komen.

Positieve elementen

Ghyferno: ‘Ik leerde ook te kijken naar de positieve kanten van andermans  argumentatie. We discussieerden over de stelling ‘er zijn nu al amper jobs, huizen en scholen genoeg voor de mensen hier. En dan komen er nog vluchtelingen bij. Daar is geen plaats meer voor!’ Ik koos toen expres de pro-kant, om het moeilijk te maken voor mezelf. Het is lastiger om argumenten pro te bedenken dan contra. De tegenpartij gaf argumenten als ‘vluchtelingen zijn ook mensen, zij hebben ook rechten dus ze moeten geaccepteerd worden’. Daar was ik het wel mee eens. Het lukte om eigen argumenten te vinden, maar tegelijkertijd zag ik ook goede argumenten aan de andere kant.’

Zijn klas is als groep niet veranderd door DeBattle, maar individueel lijkt Ghyferno wel veranderingen te zien. ‘Een jongen die normaal alleen maar wilde praten zodat anderen niets konden zeggen, is nu kalmer geworden en praat een beetje minder.’ De scholier denkt dat DeBattle bij kan dragen aan meer respect voor elkaar, maar dat dat wel per persoon verschilt. 

Ghyferno vond het leuk om mee te doen aan DeBattle, maar hij was graag eerder begonnen met het praktische gedeelte. ‘In het begin vond ik het te langzaam gaan en vond ik het te veel theorie.’ Toch zou hij andere scholen zeker aanraden om ook een DeBattle te organiseren. ‘Bij sommige leerlingen zou het wel kunnen helpen. Bijvoorbeeld bij leerlingen die totaal niet praten. Ze hebben wel een mening, maar ze houden niet van praten, of hun Nederlands is niet zo goed. DeBattle moedigt kinderen aan om meer te praten in de klas en om hun mening te uiten. Dat is goed.’

Tips

DeBattle werkt vanuit de socratische methode. Om wijsheid en de waarheid te vinden, moet je volgens Socrates vooral veel ‘kritische vragen’ stellen. Een paar tips om beter te kunnen luisteren en begrijpen: 

•    Wees een OEN (Open, Eerlijk en Nieuwsgierig)
•    Doe het met LSD (Luisteren, Samenvatten, Doorvragen)
•    Laat OMA thuis (Oordelen, Meningen, Aannames)
•    Neem ANNA mee (Altijd Navragen, Nooit iets Aannemen)
•    Smeer NIVEA (Niet Invullen Voor Een Ander)
•    Maak je niet DIK (Denk In Kwaliteiten) 

Bron: Teamcommunicatie – Tools voor effectieve samenwerking – Annett Keizer - Bookboon

Nienke van Kapel