1 jaar geleden begon de oorlog in Oekraïne. Veel Oekraïners, vooral vrouwen en kinderen, gingen op de vlucht. 6700 vluchtelingen uit Oekraïne, waarvan 2100 minderjarigen, vestigden zich het afgelopen jaar in Antwerpen.
Iryna is Oekraïense en woont al meer dan 10 jaar in België. Ze startte in april 2022 bij Atlas als eerste medewerker van het Team Oekraïne. Al snel werd duidelijk dat vluchtelingen uit Oekraïne nood hadden aan informatie over onze samenleving, net als andere inburgeraars die permanent in Antwerpen komen wonen. Atlas richtte daarom een team op dat deze vluchtelingen mee wegwijs maakt in Antwerpen.
Iryna vertelt over dat begin: 'De mensen zochten al hulp bij Atlas, op een moment dat we nog een team moest opstarten en we zelf nog niet veel informatie hadden. We hadden niet de tijd om rustig alles uit te zoeken’.
'Stap voor stap groeide ons Team Oekraïne. We zijn allemaal geboren in verschillende delen van Oekraïne of zelfs in het buitenland. We verschillen in leeftijd, achtergrond, opleidingen, interesses en werkervaring. Maar al die verschillen maken ons net tot een goed en veelzijdig team, verenigd door onze wens Oekraïners in nood te helpen, hen zelfredzamer en in ieder geval een beetje gelukkiger te maken in deze moeilijke tijden.'
De expertise van Atlas
Atlas organiseert inburgeringstrajecten voor nieuwkomers en zet die expertise ook in om Oekraïners te ondersteunen tijdens hun verblijf in Antwerpen. In april 2022 lanceerden we de meertalige website atlas-ukraine.be, waarop we de diensten van Atlas en informatie over andere initiatieven in de stad samenbrachten.
In de eerste plaats startte Atlas met infosessies in het Oekraïens en het Russisch om een antwoord te geven op de eerste vragen in een nieuw land. 3970 mensen schreven zich hiervoor het afgelopen jaar in.
De werking voor minderjarigen leidt kinderen toe naar een basisschool of OKAN-klas in het secundair onderwijs. Zo hielpen we 1260 Oekraïense minderjarigen aan een plekje in een school.
Atlas schreef daarnaast 3024 Oekraïners in voor cursussen Nederlands. Iryna benadrukt het belang van Nederlands leren:
'Het is niet gemakkelijk om een nieuwe taal te leren, vooral als je niet meer jong bent en je afgeleid wordt door alarmerend nieuws. Maar het helpt je om sterker te worden, je aandacht te verzetten, nieuwe mensen te ontmoeten, een nieuwe cultuur te leren kennen en je nieuwe land te verkennen. Taal is een sleutel tot integratie in de samenleving.'
Ten slotte startte Atlas in een latere fase ook met individuele begeleiding.
Iryna: 'Individuele begeleiding bij Atlas is een grote hulp omdat onze klanten met een medewerker praten die hun moedertaal spreekt en hen volledig begrijpt. We organiseerden ook thematische infosessies: we gaven meer uitleg over organisaties zoals Kind & Gezin, OCMW, onderwijs voor jongeren en organisaties die zich richten op werk vinden.'
De collega's van Team Oekraïne startten 1925 individuele begeleidingen op.
Atlas ondersteunt niet alleen mensen uit Oekraïne, maar ook Antwerpse organisaties die in contact komen met Oekraïners. De dienst Sociaal Tolken en Vertalen leidde crisistolken Oekraïens op en zorgde voor 331 tolkprestaties. Onze juridische helpdesk geeft juridisch advies over de verblijfssituatie en de rechten van vluchtelingen.
Samenwerken om te versterken
Atlas werkt nauw samen met verschillende partners en diensten in stad Antwerpen, zoals het Centrum voor Algemeen Welzijn (CAW) Antwerpen, Sociale Dienstverlening, het Zorgpunt en Loket Migratie. Omdat dit conflict voor nieuwe en ongeziene uitdagingen zorgde, zetten we in op regelmatig overleg en uitwisseling van informatie om de dienstverlening te verbeteren.
Samen met het CAW vormt Atlas het Welzijnspunt. Medewerkers van CAW doen permanentie in Atlas om te helpen bij vragen over psychologische hulp en mentaal welzijn.
Iryna: 'We mogen niet vergeten dat mensen uit Oekraïne uit een heftige situatie komen, vaak getraumatiseerd door de oorlog. Dat kan wegen op iemand, en dus willen we hen samen met het CAW ook mentaal ondersteunen om zich goed te voelen hier. Het is aan ons om hen in hun moedertaal te helpen om dit zo makkelijk mogelijk te maken.'
Sinds april 2022 is Atlas ook aanwezig in het Administratief onthaal in Den Bell, waar Oekraïners hun inschrijving in stad Antwerpen in orde moeten brengen. In het begin waren dat gesprekken om hen kort te informeren over de dienstverlening van Atlas. Later werden dat langere gesprekken om dieper in te gaan op hun vragen en een afspraak te geven bij Atlas.
Andere noden na 1 jaar
Via Atlas krijgen vluchtelingen uit Oekraïne op korte tijd de meest noodzakelijke informatie over onze samenleving. Ondertussen zijn veel mensen uit Oekraïne hier bijna een jaar. Hun noden veranderen. Het is bovendien onduidelijk of en wanneer mensen terug kunnen gaan naar hun thuisland.
Iryna: 'We merken dat er verschillende perspectieven zijn. Je hebt mensen die al van in het begin zeggen dat ze terug willen keren. Ze zijn heel dankbaar voor alle hulp, voor de dienstverlening die hier is opgestart. Maar ze wachten op het moment dat ze terug naar huis kunnen gaan. Hun familie en vrienden zijn nog in Oekraïne, het is het land waar ze geboren zijn en waar ze van houden.'
'Anderen denken verder na over een toekomst in België. Ze willen hier werken of studeren, willen dat hun kinderen naar school gaan. De onwetendheid over hoe de oorlog zal evolueren in Oekraïne, maakt het moeilijk om de situatie in te schatten. Ze willen hun eigen ontwikkeling en die van hun kinderen niet tegenhouden. Als ze hun leven hier willen verderzetten, is het vooral nodig om te werken aan duurzame integratie: werk zoeken, meer Nederlands leren, goede huisvesting zoeken, .... Wij als team proberen hier natuurlijk zo goed mogelijk bij te helpen.'
Geloof in de toekomst
Ondanks de ellende van de oorlog, wil Iryna een positieve boodschap meegeven:
'Wij allemaal - ik ben geen uitzondering - geloven in een mooie toekomst voor Oekraïne. Alle Oekraïners bidden dat de overwinning snel komt. Hoe sneller die komt, hoe meer levens er gered worden, hoe meer gezinnen herenigd worden. Maar we weten ook dat het veel werk zal zijn om Oekraïne te herstellen en de verwoeste steden weer te doen opleven. We horen in Atlas dat veel Oekraïners in Antwerpen wachten op die dag. De dag dat ze kunnen terugkeren naar hun land om nieuwe huizen te bouwen of nieuwe bedrijven op te richten.'
'Wees mild voor de mensen uit Oekraïne. Sommigen sluiten zich af en uiten niet wat ze voelen. Anderen blijven optimistisch maar dragen voortdurend pijn in hun hart. Oekraïners vertellen veel goeds over Antwerpenaren als ze in Atlas zijn. Ze waarderen de steun van de Antwerpenaren erg. Een dikke merci daarvoor!'
Lees meer over de dienstverlening van Atlas op atlas-ukraine.be.
Deel